Wat is formatief toetsen?

Wat is formatief toetsen?

Bij scholen en exameninstellingen zie je vaak de term formatief toetsen voorbij komen. Maar wat is formatief toetsen nu eigenlijk? Formatief toetsen is gericht op zowel toetsen als leren, met als doel de kandidaat beter te laten leren. Zo wordt er bijvoorbeeld wel een cijfer gegeven, maar heeft dit cijfer slechts een indicatieve waarde en heeft het geen gevolgen voor de kandidaat. Dit maakt formatief toetsen tot een prettige en effectieve manier van leren.

Formatief toetsen – een voorbeeld

Binnen het voortgezet onderwijs zijn de eindexamens een belangrijk meetmoment. Om leerlingen goed voor te bereiden worden vaak proefexamens afgenomen. Hoewel leerlingen bij deze toets wel een cijfer krijgen, telt dit cijfer niet mee voor het uiteindelijke eindresultaat. Het doel van de toets is dan ook om de leerlingen klaar te stomen voor de daadwerkelijke eindtoets.

De daadwerkelijke eindtoets is in dit voorbeeld een summatieve toets.

Voorbeelden van formatieve toetsen

Formatieve toetsing vindt op allerlei manieren plaats. Afhankelijk van waar de toets plaatsvindt zijn er verschillende omschrijvingen van een formatieve toets te bedenken. Je kunt dan denken aan de volgende termen:

Instaptoetsen

Bij de start van een cursus of opleiding kan het handig zijn om te weten wat het startniveau van de kandidaat is. Instaptoetsen kunnen helpen om dit te bepalen. Met deze toets kun je vaststellen wat de kandidaat al weet en waar nog extra aandacht aan besteed moet worden.

Diagnostische toetsen

Als je gericht aan de slag wilt gaan met het verbeteren van specifieke zwakke punten van de kandidaat, dan zijn diagnostische toetsen een goede optie. Bijvoorbeeld bij het bepalen van het taalniveau van een anderstalige kandidaat.

Voorkennistoetsen

Voorkennistoetsen zijn erop gericht om de voorkennis van de kandidaat vast te stellen. Door middel van deze toets kun je bepalen wat de kandidaat al weet over het onderwerp van de toets en welke informatie nog aangeboden moet worden.

Voorbeeldexamens

Om kandidaten goed voor te bereiden op het daadwerkelijke examen, kunnen voorbeeldexamens helpen. Deze oefentoetsen geven een voorbeeld van wat de kandidaat kan verwachten bij het examen. Zo kunnen ze zich beter voorbereiden, bijvoorbeeld bij het voorbereiden op een rekenexamen.

Tussentijdse toetsen

Gedurende een cursus of opleiding kunnen tussentijdse toetsen worden afgenomen om de voortgang van de kandidaat te meten. Zo kun je vaststellen of de kandidaat op de goede weg zit of dat er extra aandacht nodig is voor bepaalde onderwerpen. Bij praktijktoetsen zijn tussentijdse toetsen bijvoorbeeld een goede optie.

Zelftoetsen

Zelftoetsen zijn toetsen die de kandidaat zelfstandig maakt om zijn of haar kennis te testen. Bij deze toetsvorm kan een kandidaat zelf ontdekken welke onderwerpen hij of zij nog niet beheerst en waar extra aandacht aan besteed moet worden. Zelftoetsen worden bijvoorbeeld ingezet bij het leren van een nieuwe taal.

Feedback geven bij formatieve toetsen

Bij formatieve toetsing is goede feedback essentieel. Zonder feedback voldoet de toets namelijk niet aan zijn doel. Meer informatie over het geven van feedback bij formatieve toetsing vind je in onze feedback geven bij formatieve toetsing.

Kandidaten met faalangst?

Faalangstige kandidaten kunnen voordeel halen uit formatieve toetsing. Bij regelmatige positieve feedback via dit type toets, presteren zij namelijk beter. Door deze bevestiging neemt de angst voor de daadwerkelijke (eind)toets namelijk af.

Papieren of digitale formatieve toets?

Bij een papieren formatieve toets zijn de mogelijkheden voor feedback beperkt. Er wordt bijvoorbeeld gebruikgemaakt van een antwoordblad met het juiste antwoord en uitleg. Kies je voor digitale formatieve toetsing, dan kun je bijvoorbeeld gebruikmaken van multimedia of verschillende gesloten vraagsoorten.

Niet alleen het feedback geven verloopt makkelijker via digitaal toetsen. Ook het verspreiden van vragen gaat een stuk eenvoudiger. Eerder schreven wij een blog over de voordelen van digitaal toetsen.

Contact

Wil je meer te weten komen over formatieve toetsing? Onze (toetsdeskundige) consultants helpen je graag op weg. Voel je vrij om contact met ons op te nemen. Neem voor inspiratie ook zeker een kijkje in onze kennisbank! In onze maandelijkse nieuwsbrief en op onze LinkedIn-pagina kom je meer te weten over digitale toetsing en examinering.