Het nut van een taxonomie bij (digitale) toetsing

Het nut van een taxonomie bij (digitale) toetsing

Taxonomieën zijn een handig hulpmiddel bij het ontwikkelen van goede toetsen en examens. Een taxonomie helpt je namelijk om toetsvragen beter in te delen en categoriseren. Ben je nog niet bekend met deze methodiek? Lees dan 4 redenen om taxonomieën te gebruiken bij (digitale) toetsing.

Wat is een taxonomie?

Een taxonomie is een gekozen, kunstmatige indeling van objecten. Simpel gezegd een manier van indelen die je zelf kiest. Als je bijvoorbeeld kiest voor een indeling in voedingsmiddelen volgens de Schijf van Vijf (eiwitten, granen, groente en fruit etc.) ziet je taxonomie er anders uit dan wanneer je kiest voor een indeling in voedingswaarde (koolhydraten, vetten, energie etc.). Zo gebruiken we in het onderwijs een taxonomie om leeractiviteiten en leerdoelen te categoriseren. Een taxonomie bij toetsen is gericht op de indeling van toetsvragen.

De inzet van taxonomieën bij ordening van leeractiviteiten

Om beter te begrijpen wat een taxonomie kan doen voor toetsing gaan we eerst dieper in op de wijze waarop je leeractiviteiten kunt ordenen. Wat een aantal taxonomieën gemeen hebben is de ordening van eenvoudige, lagere orde leeractiviteiten tot complexe, hogere orde leeractiviteiten.

• Voorbeelden van lagere orde leeractiviteiten zijn: herkennen, onthouden en opsommen;
• Voorbeelden van hogere orde leeractiviteiten zijn: toepassen, creëren, evalueren, interpreteren en plannen.

De impact van de classificering kan heel groot zijn. Een toets die denkvaardigheden meet, is bijvoorbeeld anders dan een toets met kennisvragen. Verschillen in classificering kunnen zelfs tot verschillende toetsvormen leiden. Zo sluit een kennistoets goed aan  bij lagere leeractiviteiten, waar bij hogere orde leeractiviteiten een scriptieopdracht of praktijkexamen beter op zijn plaats is.

Enkele voorbeelden van taxonomieën.

Het nut van categoriseren bij toetsing

Het gebruik van taxonomie draagt op verschillende manieren bij aan de kwaliteit van toetsing:

1. Het gebruik van een taxonomie stuurt het leren

Een kandidaat kan zich beter voorbereiden op de toets, wanneer hij weet hoe groot het aandeel kennis, begrip, toepassing en analyse is. Je bereidt je anders voor wanneer je zaken moet herkennen (memoriseren) dan wanneer je modellen moet kunnen toepassen of verklaren (oefenen, in eigen woorden uitleggen).

2. De validiteit van de toets neemt toe

Naast het feit dat een taxonomie leerdoelen indeelt, stuurt een taxonomie ook de toetsontwikkelaar bij het bepalen van de inhoud van de toets. Zo weet de toetsontwikkelaar of hij kennisvragen of begrips- of toepassingsvragen moet opnemen. Met een taxonomie is goed te controleren of de toetsen en toetsvragen bij het beoogde niveau van de leerdoelen passen. De toets meet zo beter wat deze beoogt te meten. Je kunt zelfs stellen dat de validiteit van de toets toeneemt door het gebruik van een taxonomie.

3. De gelijkwaardigheid van toetsen neem toe

Als je met behulp van een taxonomie het beoogde niveau van een toets aangeeft, kun je controleren of alle toetsen aan dat niveau voldoen. Stel je hebt als norm dat iedere toets tussen de 30% en 40% toepassingsvragen bevat. Als je de toetsvragen classificeert kun je direct zien of dit inderdaad het geval is. Dit kan erg belangrijk zijn, omdat bijvoorbeeld toepassingsvragen vaak veel meer tijd kosten dan kennisvragen en soms ook moeilijker zijn.

4. Het draagvlak voor de toets neemt toe

Het is snel gezegd dat een toets veel te makkelijk of te moeilijk is. Met een taxonomie laat je echter zien dat het niveau van de toets doordacht is. Natuurlijk is het ook beter voor het draagvlak als je gelijkwaardige, valide toetsen ontwikkelt.

Conclusie

Ook al levert het gebruik van een taxonomie soms discussie op, juist dan kan een taxonomie helpen om de juiste keuzes te maken. Taxonomieën leiden tot gegronde, kwalitatief goede toetsing. Deze blog gaf je vier redenen tot het gebruik van taxonomieën. Heb je nog vragen over de inzet van taxonomieën? Neem dan contact op met ons, onze (toetsdeskundige) consultants vertellen je graag meer.